تفاوت آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی چیست؟

انژیوگرافی

آنژیوگرافی و یا رگ نگاری شامل پرتونگاری از رگ های خونی می باشد. این کار با پر کردن رگ ها از ماده حاجب صورت گرفته و پس از آن مشاهده و معاینه دقیق صورت می گیرد. آنژیوگرافی روشی است که از طریق آن به تشخیص پاتولوژی فضای داخلی رگ های خونی می پردازند. همچنین تشخیص انواع بیماری های مربوط به سیستم اعصاب همانند تومور های عصبی به کار گرفته می شود.

    روند کار

در آنژیوگرافی ، دقیق ترین و مهم ترین اطلاعات مربوط به عروق را به دست آورده و قبل از عمل جراحی در اختیار جراح قرار می دهند. جراح ، بر طبق این اطلاعات می تواند بدون انجام جراحی ، برخی از بیماری ها را درمان کرده و حتی در صورت نیاز به عمل جراحی از طریق عمل باز ، این اطلاعات دقیق باعث می شود که جراح در انجام دقیق و سریع عمل بهتر عمل کند. آنژیوگرافی ، به منظور تشخیص بیماری و معمولا به صورت سرپایی ، انجام می شود.

انجام آژیوگرافی در بیماران به وسیله شریان دست و یا کشاله ران بیمار صورت می گیرد. در انجام آنژیوگرافی ، برخی از افراد بنا بر وضعیت بیماری شان ، به صورت اورژانسی آنژیو می گردند. اما بیشتر بیماران از قبل و وبا برنامه ریزی برای آنژیوگرافی عروق کرونر ، مراجعه کرده و آمادگی های لازم را برای این کار دریافت می کنند. معمولا در روز آنژیوگرافی ، بیمار به بیمارستان مراجعه کرده و بستری می شود.

ابتدا  ماده حاجب ، از طریق یک کانتر  که وارد فضای داخل عروق شده و تا ابتدای عروق و مبدا آن هدایت شده است ، به ابتدای رگ مورد بررسی ، تزریق می شود. پس از آن تصویر برداری رادیوگرافیک ، صورت می گیرد. عروقی که دچار اتساع ، انسداد و یا تنگی هستند ، در تصویر کاملا واضح و مشخص هستند. می توان گفت که در حقیقت ، آنژیوگرافی ، روشی کاملا استاندارد و مطمئن ، به منظور تشخیص تنگی ها و یا سایر بیماری ها و اختلالات عروقی ، می باشد.

در حین انجام کار آنژیوگرافی از بیمار ممکن است چندین کار خواسته شود. کارهایی مانند : نفس عمیق کشیدن ، حبس کردن نفس ، سرفه کردن و موقعیت دست را تغییر دادن. در هنگام آنژیو گرافی ، به منظور ثبت نوار قلب ، الکترودهایی بر روی سینه وصل می شوند. همچنین مواد ضد انعقاد نیز به بیمار تزریق می شود. این کار به منظور اجتناب از انعقاد خون بیمار صورت می گیرد. بیمار در طی آنژیوگرافی کاملا هوشیار بوده و به راحتی می تواند کلیه مراحل کار را ، مشاهده نماید.

تفاوت آنژیوگرافی با اشعه ایکس در این است که ، اشعه ایکس از طریق تشدید کننده های تصویر به وجود آمده و نتایج ان نیز با tv camera  نمایش داده می شود. اما در سیستم های آنژیوگرافی ، هر فریم از سیگنال ، به فریم دیجیتال تبدیل شده و در حافظه کامپیوتر ذخیره می شود.

مشاهده جریان خون در عروق خونی در آنژیوگرافی ، از طریق فلوروسکوپی صورت می گیرد. آنژیوگرافی به منظور تشخیص بیماری های محیطی ، نارسایی وریدی ، بیماری عروق کرونر و همچنین عمق برومبوز وریدی ، صورت می گیرد. ماده ای خاصی که به درون شریان تزریق می شود ، مانع از عبور اشعه ایکس شده و در حقیقت ، خون نیز مانع از عبور اشعه ایکس شده و به همین دلیل سایه شریان حاوی خون ، همانند استخوان بر روی فیلم دیده می شود.

آنژیوگرافی قلب

آنژیوگرافی قلب تنها روشی تشخیصی محسوب می شود. به همین دلیل راه درمان بیماری نمی باشد. از طریق آنژیوگرافی قلب  ، تعداد و میزان مسدود شده عروق کرونر و محل انسداد ، مشخص شده و بهترین و مستقیم ترین راه در بررسی و کشف شریان های کرونری قلب می باشد. ممکن است زمانی که لوله کاتتر به قلب می رسد ، بیماری کمی دچار تپش قلب شود . اما این وضعیت کاملا طبیعی می باشد . در حقیقت در زمان آنژیوگرافی ، بیمار چیزی احساس نمی کند.

در آنژیوگرافی ، کاتتر از راه وریدی در کشاله ران به طرف قلب فرستاده می شود. پس از آن ، زمانی که این وسیله در قلب و یا مدخل عروق تغذیه کننده وارد شد ، ماده حاجب که همان ماده قابل رویت توسط اشعه ایکس است  ، تزریق می شود. پس از آن با کمک ان ، از زاویه های مختلف قلب ، عکس برداری می شود.

عوارض آنژیوگرافی

عمل آنژیوگرافی معمولا خطرناک نیست اما گاهی و به ندرت ممکن است یکی از موارد و عوارض زیر به وجود آید. عوارضی مانند :

سکته قلبی

حمله قلبی

آریتمی

آلرژی به ماده حاجب

پاره شدن رگ ها

صدمه به عروق

صدمه به کلیه ها

خونریزی شدید

عفونت

انواع آنژیوگرافی

آنژیوگرافی هم از طریق کشاله ران و هم از طریق شریان دست صورت می گیرد.

مراقبت های پس از آنژیوگرافی

پس از خروج لوله انعطاف پذیر ، خونریزی موضع کنترل شده و پس از آن کیسه شن روی محل قرار داده می شود

پس از انجام آنژیوگرافی ، نبض دست ، فشار خون و نبض پشت و روی پا کنترل می شود.

در صورت عدم وجود مشکل ، بیمار پس از حدودا چهار ساعت از تخت پایین می آید.

محل ورود لوله انعطاف پذیر به طور مرتب بررسی و کنترل می شود.

بیمار باید تا 24 ساعت پس از انجام آنژیوگرافی ، استراحت مطلق کرده و از فعالیت های شدید دوری کند.

آنژیوپلاستی

آنژیوپلاستی ، روشی درمانی است  که برای رفع تنگی رگ های خونی به کار می رود. آنژیوپلاستی به دنبال آنژیوگرافی و به منظور تشخیص قطعی و دقیق رگ های مسدود شده ، صورت می گیرد.

در ابتدا شکاف بسیار کوچکی بر روی ران پا ، بازو و یا قفسه سینه ایجاد شده و از طریق آن ، یک لوله کوچک (سوند ) وارد رگ خونی بیمار شده و عمل صورت می گیرد. به این صورت که پس از بی حس کردن محل بریدگی ، از طریق یک سوزن ریز ، سرخرگی در بازو و یا ران انتخاب  می شود.

یک سیم بسیار باریک که به ضخامت مو است ، وارد رگ کرونر بیمار شده و با پیچاندن آن ، آن را از محل زخم تا محل گرفتگی رگ قلب هدایت می کنند . مقدار کمی هم رنگ توسط سوند به داخل رگ تزریق شده و از این طرق ، پزشک می تواند گرفتگی رگ را روی عکس های اشعه ایکس ، مشاهده کند.  بر روی این ریل باریک ، ابتدا بالن و پس از آن استنت عبور داده می شود. همراه با اتساع بالن ، استنت ( فنر ) به دیواره رگ چسبیده و همین موضوع سبب جلوگیری از تنگی مجدد رگ تا 95 درصد  ، می شود. این روش غالیا یک مورد جایگزینی برای جراحی قلب باز می باشد.

کاربرد آنژیوپلاستی در عروق کرونری

روش درمان خونرسانی در سرخرگ های قلب به دو صورت انجام می پذیرد. یکی از روش ها شامل روش مداخله ای ماورای پوستی کرونری است که توسط پزشک قلب صورت می گیرد. این روش اصطلاحا  همان بالون زدن و فنر  نامیده می شود. در این روش ، رگ مسدود شده از طریق بادکنکی به نام بالون که در نوک کاتتر در داخل عروق قرار گرفته است ، اتساع پیدا کرده و چند ثانیه در همین حالت نگه داشته می شود. در این زمان و در زمان اتساع رگ ها باز می شود. گاهی اوقات نیز ، به منظور جلوگیری از مسدود شدن مجدد رگ ، وسیله ای به نام استنت که حالت فنر مانندی دارد ، داخل رگ مسدود شده قرار داده می شود.

آنژیوپلاستی ، توسط پزشک متخصص قلب و عروق  ، در اتاقی به نام بخش آنژیوگرافی و کاتتریسم قلب ، صورت می گیرد. عمل جایگذاری استنت بر خلاف عمل جراحی بای پس در عروق کرونر ، روشی با حداقل تهاجم محسوب شده و در این روش ، هیچ گونه جراحت و یا بریدگی صورت نمی گیرد. این عمل معمولا با بیهوشی خفیف و یا بی حسی موضعی ،  انجام می شود.

روش آنژیوپلاستی:

 روش مناسبی برای همه بیماران نیست . در صورتی که ماهیچه قلب بیمار ضعیف بوده  یا سرخرگ اصلی خون دچار گرفتگی شده باشد و یا در صورتی که چندین رگ خونی دچار آسیب شده و معیوب شده باشند ، به این ترتیب ، عمل جراحی بای پس سرخرگ عروق کرونر ، برای این بیماران بهتر از آنژیوپلاستی است.  تصمیم گیری درمورد انجام روش آنژیوپلاستی و یا جراحی بای پس ، با توجه به شدت بیماری ، بر عهده پزشک متخصص است.

خطرات آنژیوپلاستی

روش آنژیوپلاستی نسبت به روش جراحی بای پس ، که به منظور باز کردن سرخرگ های مسدود شده صورت می گیرد ،  روشی کم خطر تر و کم تهاجم تر است. اما بهرحال باید توجه داشت که این روش نیز ممکن است عوارض و خطراتی در پی داشته باشد که شامل موارد زیر است :

لخته شدن خون :

 پس از انجام این عمل ، ممکن است لخته های خون در داخل استنت ،  تشکیل شوند.  ممکن است این لخته ها مجددا سرخرگ را مسدود کرده و باعث بروز حمله قلبی شوند.

تنگ شدن مجدد سرخرگ ها :

در صورتی که عمل آنژیوپلاستی بدون استفاده و جایگذاری استنت باشد ، ممکن است احتمال گرفتگی مجدد و تنگ شدن آن وجود داشته باشد. استنت ها ، به منظور کاهش خطر گرفتگی مجدد سرخرگ ها ایجاد شده اند.

خونریزی :

بیمار ممکن است در محل بازو و یا ران پا که سوند در آن قرار گرفته است ، دچار خونریزی شود.

از جمله خطرات احتمالی دیگر که بسیار نادر بوده و در طی جریان آنژیوپلاستی ممکن است رخ دهد موارد زیر است :

حمله قلبی

آسیب دیدگی

مشلات کلیه

سکته مغزی

ضربان نامنظم قلب

پس از انجام آنژیوپلاستی توصیه می شود که موارد زیر رعایت شود :

عدم مصرف سیگار

کم کردن مقدار کلسترول

سلامت وزن

کنترل بیماری های دیگر مانند دیابت و فشار خون بالا

انجام ورزش و فالیت بدنی

منبع: persiaclinic